Meraklinin Guncesi

Bir kaç hafta önce yeni yılı kutladık sevdiklerimizle, geçmiş yılı anıp, gelecek yıla umutlar bağlayarak. Belki de bir yüzü geçmişe, bir yüzü de geleceğe bakan Tanrı Janus’tu bizi bunu yapmaya iten.

Janus

Peki tarihte ne oldu da, kışın ortasındaki bu alakasız gün, bizler için yeni bir başlangıca evrildi? Hadi birlikte inceleyelim…

1582 yılında Papa 8. Gregory, bugün kullandığımız “Gregorian” takvimine adını verendir, yılda 365.2425 gün olduğu hesabıyla. Dengelemek içinse, Şubat ayına 4 yılda bir, 1 gün ekleriz.

Papa 8. Gregory

Gregorian takvimiyse, aslında Julius Caesar’in, M.Ö. 46’da şekillendirdiği Julian takvimini esas almıştır, bir kaç rütuşla birlikte. Caesar’i, zamanı yeniden tanimlaya dürtense, belki de İskenderiye’de tanışıp, Nil nehrinde birlikte bir aşk cruise’u yaşadığı, güzeller güzeli kadın, Cleopatra’dir…

Cleopatra

365 sabit günlü Mısır takvimini inceler Caesar. Ve Eudoxus takviminden daha doğru bir takvim yapmak istediğini söyler Acoreus’a. İskenderiye’nin gökbilimcisi Sosigenes’ten de yardım almaktan çekinmez…

Julius Caesar

Yıl M.O. 46’dir ve sadece o yıla mahsus olmak üzere, 67 gün ekleyiverir Caesar sene 46’ya… Ve yeni yılın başlangıcını da 1 Ocak’a çeker. Düzensiz yılların sonuncusudur 46. 45’le birlikte artık dünyada yeni bir düzen başlar.

Julian ayları, Julian öncesi 355 günlük Roman yılına 10 gün eklenerek düzenlenir ve 365 günlük takvim çıkar ortaya. Ocak, Ağustos ve Aralık’a ikişer gün eklenir. Nisan, Haziran, Eylül ve Kasım’aysa birer gün sadece. Şubatsa 28 günde kalır.

Ocak (January), ismini Janus Tanrısından, Şubatsa (February) arınma festivali Februa’dan almaktadır.

Mart, adını Jüpiter’le, karısı Juno’nun oğlu, savaş tanrısı Mars’tan alır. Roma’lılar, havanın ısınmaya başlamasıyla yeni seferlere hazırdırlar ve Mart ayı bunun kutlamalarıyla dolu dolu geçer. Tanrı Mars ise her zaman Roma ordusuyladır.

Mars

Nisan (April) ise “açmak” anlamına gelen ‘aprilis’ fiilinden türemiştir. Nisanda ağaçlar meyvelenir, çiçekler açarken, doğa yeni bir açılışa uyanır. Çiftçiler için bir bayram, bir festival ayıdır Nisan.

Aprilis

Haziran (June), tanrıların kraliçesi, Jüpiter’in karısı Juno tanriçasinindır.

Juno

Temmuz (July), Julius Caesar’i, Ağustos ise bir başka imparator Augustus’a atfedilir.

Augustus

Eylül’den Aralık’a uzanan aylarsa, Mart birinci ay olarak baz alındığı haliyle, sıra numaralarıyla kalacaktır, Septum (7), Octo (8), Novem (9) ve Decem(10) olarak. Türkçesi benzer olmasa da Latin dillerindeki isimleri pek de bozulmamıştır. (september, october, november, december).

Bir sonraki yeni yıl kutlamanızda, yeni başlangıçlar için hayaller kurup, sözler verirken, Tanrı Janus’un şerefine de bir kadeh kaldırmayı sakın unutmayın…